Hier zijn we weer met een nieuw overzicht, dit keer van de maand juni! In de vogelwereld werd er naast alle sportgeweld gelukkig toch ook een beetje gescoord, met een paar spectaculaire soorten die jammer genoeg niet altijd lang genoeg bleven zitten, maar gelukkig ook nog heel wat andere mooie zeldzaamheden. Hieronder lees je er meer over!
Overzicht
Hoewel meldingen van Ralreigers (Ardeola ralloides) in onze streken de laatste decennia wel toegenomen zijn, blijft het toch nog steeds een echte zeldzaamheid die bovendien wel eens makkelijk over het hoofd gezien kan worden door de weinig opvallende levensstijl. In de avond van 18 juni ontdekte Wim Debruyne er één in de IJzerbroeken te Merkem (WV), en ook de dagen erna was die daar nog mooi te bekijken. De zomermaanden zijn een goeie periode om op zoek te gaan naar deze soort, dus let zeker goed op wanneer je in moerassig gebied bent waar je bijvoorbeeld plassen vindt die deels bedekt zijn door waterlelie of gele plomp.
Ralreiger Ardeola ralloides, Merkem, 20 juni 2021 (©Diederik D'Hert)
Juni is klassiek de beste maand om Vale Gieren (Gyps fulvus) te zien bij ons, en dit keer stelden ze allesbehalve teleur! Het begon op 2 juni met een zuidwestwaarts overvliegend exemplaar boven Everbeek (OV), en een vogel die op 8 juni boven Brugge (WV) gezien werd. Op 16 juni kregen we het eerste groepje over de vloer, 12 exemplaren die vanuit Nederland in zuidwestelijke richting kwamen aangevlogen en tussen Meer (AN) en Ruien (OV) gezien werden. Nadien werden er in de vroege avond nog 13 vogels gefotografeerd boven Libin (LX). Op 19 juni werden er 12 gemeld boven Scherpenheuvel (VB) en Rillaar (VB), maar dat aantal moet bijgesteld worden naar 11 want toen Paul van Rooy zijn foto’s naar onze redactie mailde bleek dat er een heuse Monniksgier (Aegypius monachus) tussen vloog! Het gaat om een jonge vogel van 1 à 2 jaar oud, en het lijkt ook om een andere te gaan dan de Monniksgier die recent in Nederland vertoefde. We gaan even verder met de Vale Gieren want niet veel later werden er 8 gezien boven Flostoy (NA) en nadien Furfooz (NA), werd er eentje ontdekt boven Nieuwrode (VB), en vloog er plots een ‘kettle’ van 45 boven Geetbets en omstreken (VB)! Deze groep viel al snel in kleinere groepjes uiteen die in verschillende richtingen verdwenen. Echter werd er die dag alleen nog boven Verlaine (LG) en Tihange (LG) een exemplaar gezien. Op 20 juni tenslotte vlogen er 5 boven Polleur (LG), werd er één opgemerkt boven Mellier (LX), vlogen er 3 naar zuid boven Bree (LI) en zweefde er nog een mooie groep van 17 boven Wéris (LX) richting noordoost.
Vale Gier Gyps fulvus, Scherpenheuvel, 19 juni 2021 (©Paul Van Rooy)
Monniksgier Aegypius monachus, Scherpenheuvel, 19 juni 2021 (©Paul Van Rooy)
De laatste jaren zijn we al goed verwend geweest met Dwergarenden (Hieraaetus pennatus), en ook deze maand werden er weer 3 gezien. Op 3 juni vloog er een lichte fase over Eprave (NA), waar een paar dagen eerder nog vlakbij een Dwergooruil zat te zingen, en op 6 juni werd opnieuw een licht exemplaar waargenomen, dit keer echter boven de moerassen van Heinsch (LX). Op 13 juni werd een donkere vorm overvliegend waargenomen boven Frasnes-lez-Buissenal (HA). De Slangenarend (Circaetus gallicus) van het Groot Schietveld te Brecht (AN) was de hele maand aanwezig, en op 20 juni waren er zelfs 2 exemplaren tesamen in beeld. Op 8 juni vloog er één boven Torgny, op 12, 17 en 20 juni werd er één gezien boven regio Gent (OV), op 12 juni vloog er één boven Doische (NA) en op 16 juni tenslotte werd er één waargenomen te Zonhoven (LI). De Zeearend (Haliaeetus albicilla) die een tijdje in de Maasvallei ter hoogte van Bichterweerd (LI) rondgehangen heeft, werd daar op 9 juni gezien. Diezelfde dag werd al dan niet dezelfde vogel gezien boven het Schulensbroek (LI). Op 6 juni werd er een Grijze Wouw (Elanus caeruleus) gemeld in Zichem (VB), en van 9 tot 11 juni pleisterde er één tussen Mannekensvere (WV) en Leke (WV). Op 2 juni trokken twee Roodpootvalken (Falco vespertinus) over Het Zwin te Knokke (WV), en op 13 juni werd er één gezien te Beernem (WV).
Dwergarend Hieraaetus pennatus, Eprave, 3 juni 2021 (©François Richir)
Hoewel het niet de meest spectaculaire zang is die in de vogelwereld te horen is, klinkt het roepje van Kleinst Waterhoen toch als muziek in de oren wanneer je het kan ontwaren tussen het gekwaak van talloze kikkers! Eef Thoen sloeg er als eerste in, toen hij op 1 juni ’s ochtends vroeg, na een nachtje bij de Dwergooruil, via de Gentbrugse Meersen (OV) naar huis fietste. De vogel kon daar nog tot de ochtend van 3 juni gehoord worden vanaf de scheldedijk. Op 4 juni ontdekte Sander Bruylants ’s avonds een individu vanaf het wandelpad in de Bourgoyen, opnieuw aan de rand van Gent (OV). Deze vogel werd daar in de avond van 9 juni voor het laatst gehoord.
Kleinst Waterhoen Zapornia pusilla, Gentbrugge, 1 juni 2021 (©Hans Matheve)
Voor velen is het toch wel echt een droom om ooit eens op één van de drie soorten vorkstaartplevier te stuiten. Welke maakt misschien zelfs niet uit want het was reeds van 2014 geleden dat er nog één twitchbaar was bij ons, namelijk de Steppevorkstaartplevier van Overijse. Voor heel wat vogelkijkers zijn ze dus sowieso allemaal nieuw. Op 6 juni kwam er een melding binnen van Johan De Clerck die een ongedetermineerde vorkstaartplevier gezien had die boven de Handzamebroeken (WV) richting noordoost vloog. De foto’s boden achteraf uitsluitsel: het bleek om een Vorkstaartplevier (Glareola pratincola) te gaan! Oosterse Vorkstaartplevier kan uitgesloten worden door de bijzonder lange buitenste staartpennen en de lichte toppen aan de armpennen. Steppevorkstaartplevier kan op het eerste zicht moeilijk uitgesloten worden, maar we kregen een foto te zien waar de roodbruine ondervleugel op staat, wat ook die optie dus uitsluit. Indien aanvaard is dit slechts de 9de Vorkstaartplevier voor België. Op 13 juni werd er opnieuw een onbekende vorkstaartplevier ontdekt door Gilles Delforge te Seloignes (NA), echter verdween deze vogel al even snel en waren er dit keer jammer genoeg geen foto’s voorhanden. Ander steltlopernieuws betreft een Rosse Franjepoot (Phalaropus fulicarius) die op 16 en 17 juni aanwezig was te Beerse (AN), en een Morinelplevier (Charadrius morinellus) die op 11 juni in De Moeren te Veurne (WV) overvliegend opgemerkt werd.
Vorkstaartplevier Glareola pratincola, Handzame, 6 juni 2021 (©Thierry De Bock)
Op 22 juni werd er een late Reuzenstern (Hydroprogne caspia) zuidwaarts langsvliegend gezien te Zandvliet (AN), en van 23 tot en met 26 juni kon een uitzonderlijk langdurig pleisterend exemplaar door veel man bezocht worden in het Schulensbroek (LI). Op 2 juni pleisterden er kort 4 Witwangsterns (Chlidonias hybrida) boven Putten West te Kieldrecht (OV), die later richting Drijdyck vlogen en daar nog gezelschap kregen van 2 extra vogels. De volgende dag werd er één boven de broedvlakte van Zwijndrecht (AN) gezien die richting noordoost vloog.
Reuzenstern Hydroprogne caspia, Schulen, 23 juni 2021 (©Christophe Jacobs)
Misschien wel dé ster van het voorjaar, de Dwergooruil (Otus scops) van Eprave (NA), werd in de ochtend van 1 juni voor het laatst waargenomen. En hoe! Omdat het een realistische soort is om in de zomermaanden te vinden, vooral in de zuidelijke landshelft, kan het geen kwaad om de roep af en toe eens op te frissen. Als je denkt dat je prijs hebt, maak dan zeker een geluidsopname want de roep kan soms erg lijken op die van Vroedmeesterpad. In het vondstverhaal van Bart Heirweg, die de vogel van Eprave ontdekte, kan je daar meer over lezen!
Dwergooruil Otus scops, Eprave, 1 juni 2021 (©Paul Pugh)
Hoewel Struikrietzanger (Acrocephalus dumetorum) zijn areaal merkbaar noordwestwaarts aan het opschuiven is, is daar bij ons voorlopig nog maar weinig van te merken. Terwijl net zoals vorig jaar de ene na de andere zingende vogel ontdekt werd in Nederland, bleven waarnemingen bij ons uit. Tot Kenny Hessel op 9 juni een zingende vogel ontdekte in Haazop te Verrebroek (OV), die echter niet altijd gemakkelijk te horen was tussen de strofes van Orpheusspotvogel en Bosrietzanger door. De opnames boden echter al snel uitsluitsel en hoewel er best wat volk geprobeerd heeft om de vogel te zien of te horen, is daar slechts 3 man in geslaagd. Want later die dag liet de vogel zich nauwelijks nog horen, en enkel de volgende dag was hij kort na zonsopkomst een beetje deftig aan het zingen. Maar zelfs dan bleef het visueel bij niet meer dan een paar snelle flitsen. Het is duidelijk, de herkansing voor zij die de enige andere twitchbare vogel gemist hadden, hebben we nog tegoed! Niettemin is het natuurlijk een sterke en hoopgevende vondst van Kenny.
Struikrietzanger Acrocephalus dumetorum, Verrebroek, 10 juni 2021 (©Anton Cnudde)
De Iberische Tjiftjaf (Phylloscpus ibericus) van Nassogne (LX) was nog de hele periode aanwezig, en op 2 juni werd er nabij Maasmechelen (LI) door Peter Gabriëls nog een ander exemplaar ontdekt dat eveneens een perfecte zang liet horen voor de soort. Tot dusver zijn er 22 aanvaarde gevallen van deze soort in ons land.
Iberische Tjiftjaf Phylloscopus ibericus, Maasmechelen, 2 juni 2021 (©Peter Gabriëls)
Ongetwijfeld het hoogtepunt van deze maand was de ongeziene invasie van Roze Spreeuwen (Pastor roseus). Het begon halverwege mei al met meldingen van honderden exemplaren in Zuid-Frankrijk en zelfs Spanje, bij ons kwam de eerste vogel door op 1 juni, een langstrekkende vogel over de Voorhaven van Zeebrugge (WV) richting noordoost. De dag nadien werden er maar liefst 9 verschillende exemplaren genoteerd op trek langsheen de kust, en werd er in de vroege avond nog één ontdekt nabij Elzele (HA). Op 3 juni vervolgens barstte het vol-le-dig los! ’s Ochtends vroeg werd er eentje ontdekt op de spreeuwenslaapplaats van De Gavers te Harelbeke (WV) en langs het Groot Rietveld te Kallo (OV) werd er één langstrekkend opgemerkt. Toen volgde de ontdekking van één en nadien twee exemplaren samen in de Doelpolder (OV), die daar op 5 juni voor het laatst gezien werden. Rond de middag hielp ObsIdentify een handje bij iemand die een gekke zwart-roze vogel gezien had te Oostakker (OV), een prachtig twitchbare vogel bleek nadien. Wat later werd er nog één gevonden in de duinen voor Het Zwin (WV), die al snel richting noordoost doorvloog. Het werd nu stilaan avond en het was duidelijk dat gekende slaapplaatsen nog wel iets in petto konden hebben. En of dat het geval was! Op de spreeuwenslaapplaats van Teralfene (VB) werd de eerste gevonden, met kort hierna een exemplaar in Wijgmaal (VB) en eentje in het Viersels Gebroekt (AN) op een voorverzamelplaats voor Spreeuwen. Op de slaapplaats van de Steenlandpolder in Kallo (OV) werd er ook al snel één ontdekt, en hoe langer men daar naar de Spreeuwen keek, hoe meer Roze Spreeuwen opdoken tot ze er maar liefst 7 verschillende vogels konden tellen! Temidden deze chaos werd er ook nog één ontdekt in het Molsbroek te Lokeren (OV) en bleken er ’s avonds op de slaapplaats van De Gavers te Harelbeke dit keer minstens 3 vogels te zitten. De volgende dag leek de golf al even snel over als dat ze begonnen was, en werden er geen nieuwe vogels ontdekt. Zo zie je maar hoezeer je soms op het goeie moment op de goeie plek moet zijn! Op 5 juni werd er wel nog een nieuwe vogel ontdekt, opnieuw in het Viersels Gebroekt (AN), en op 8 juni werd er nog één gefotografeerd in de Zwinbosjes te Knokke (WV). Er werden dus op een goeie week tijd minstens 33 verschillende Roze Spreeuwen gezien, een uitzonderlijk aantal als je weet dat er tot en met vorig jaar volgens de database van het BRBC ‘slechts’ 71 exemplaren in ons land vastgesteld waren!
Roze Spreeuw Pastor roseus, Oostakker, 3 juni 2021 (©Joachim Pintens)
We sluiten het lijstje af met de Roodmus (Carpodacus erythrinus), waarvan er afgelopen maand 4 gevallen waren. Op 2 juni was er één kortstondig aanwezig in Aronst Hoek te Geetbets (VB), en diezelfde dag werd er ook één waargenomen in de Zwinbosjes te Knokke (WV). Op 5 juni werd er één vluchtig gezien en gehoord in het Leeuwenhof te Drongen (OV) en op 11 juni tenslotte kon een jong mannetje de hele dag mooi bekeken en beluisterd worden nabij Diepenbeek (LI).
Roodmus Caropdacus erythrinus, Diepenbeek, 11 juni 2021 (©Christophe Jacobs)
Gezocht in juli en augustus
Ziezo, dat was het weer voor het voorjaar van 2021. Terwijl velen van ons nu even in rustfase gaan, al dan niet compleet met zonnebril en bermuda, zijn de steltlopers alweer richting het zuiden aan het trekken en is daarbij het najaar dus officieel ingeluid! Hoewel de kans op een echt zeldzame steltloper natuurlijk klein is, verwaarloos je de steltloperplasjes in je buurt toch best niet te veel! En kijk bij een bezoekje aan Het Zwin zeker ook eens of er in de Zwinuitbreiding niets bijzonders op het slik zit. Dat kan een soort zijn als Roodkeelstrandloper (Calidris ruficollis) of Woestijnplevier (Anarhynchus leschenaultii), van die laatste liefst een adult mannetje graag! Maar met die Sierlijke Sterns (Thalasseus elegans) die hier en daar tussen de Grote Sterns opduiken in Europa, kijk je toch ook best eens of er niets leuks tussen de sterns zit. Wat leesvoer om wegwijs te geraken uit oranjesnavelige sterns in West-Europa, vind je hier. Binnenkort duiken ook weer de eerste Waterrietzangers (Acrocephalus paludicola) op, onderweg naar West-Afrika vanuit de broedgebieden. En in de bosjes kan je de tweede helft van augustus ook al soorten verwachten als Bergfluiter (Phylloscopus bonelli), Grauwe Fitis (Phylloscopus trochiloides) en zelfs Kleine Spotvogel (Iduna caligata). Jawel, de spannendste tijd van het jaar is weer begonnen!
Sierlijke Stern Thalasseus elegans, Zeebrugge, 12 juni 1988 (©Patrick Beirens)
Joachim Pintens